Việt Nam đang đi đúng hướng

Đại dịch Covid-19 đã khiến cho cả thế giới rơi vào không chỉ một cuộc khủng hoảng về y tế, mà còn gây ra những tác động tiêu cực vô cùng lớn về kinh tế-xã hội.

Tại Việt Nam, ngay khi dịch bệnh bùng phát, Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Và, Nghị quyết 68/NQ-CP của Chính phủ Việt Nam về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 (hay còn gọi là gói hỗ trợ lần thứ 2) và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg vừa ban hành đã nhận được nhiều đánh giá tích cực từ các bộ, ban, ngành, tổ chức quốc tế, người lao động.

Tỷ lệ lao động phi chính thức ở Việt Nam đang cao

Ông André Gama, Phụ trách chương trình an sinh xã hội - Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam chia sẻ, tại Việt Nam, cũng như ở quốc gia khác trong khu vực, tỷ lệ lao động phi chính thức trong lực lượng lao động ở mức cao (71%, bao gồm cả lao động trong ngành nông nghiệp) đặt ra một thách thức lớn khi thiết kế và thực hiện các gói hỗ trợ liên quan đến Covid-19. Do nhiều người lao động không được ghi nhận trong các hệ thống dữ liệu chính thức, các chương trình hướng tới một số nhóm lao động cụ thể có thể trở nên rất phức tạp, tốn kém và mất thời gian để có thể thực hiện được.

Đó cũng là lý do vì sao ILO nói riêng và Liên Hợp quốc nói chung thường khuyến khích các biện pháp hỗ trợ Covid-19 nên có cách tiếp cận mang tính đại chúng.

Ông André Gama lý giải, các gói hỗ trợ Covid-19 có thể hướng tới các nhóm dân số cụ thể chịu tác động nặng nề của đại dịch (như một số tỉnh thành hoặc các ngành kinh tế cụ thể), từ đó được áp dụng cho toàn bộ dân số trong các nhóm này. Song, cũng cần luôn nhớ rằng, trong một thế giới đang hội nhập ngày một sâu rộng, suy giảm kinh tế có thể nhanh chóng lan từ một ngành hoặc khu vực địa lý này sang các ngành hoặc khu vực khác.

“Nghị quyết số 68/NQ-CP là bước đi quan trọng hướng tới việc mở rộng độ bao phủ và tăng cường hiệu quả của các gói hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam bằng cách thêm các nhóm lao động được nhận hỗ trợ và giảm bớt gánh nặng thủ tục hành chính. ILO tin rằng các gói hỗ trợ kinh tế của Chính phủ đang đi đúng hướng, và chúc mừng Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng triển khai chương trình ngay cả khi làn sóng Covid-19 hiện tại vẫn đang diễn tiến phức tạp” - đại diện ILO bày tỏ.

Theo Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung, việc triển khai Nghị quyết 68/NQ-CP không chỉ hỗ trợ tập trung vào những lao động trực tiếp bị ảnh hưởng sâu của dịch, nhất là ở các khu công nghiệp, khu chế xuất và ở doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động và những người lao động phải điều trị, cách ly trong đợt dịch lần thứ 4 này. Mà quan trọng hơn, đây có thể coi là một cuộc “cách mạng” về thủ tục. Nếu như gói hỗ trợ 62.000 tỷ trước đây với nhiều thủ tục, thời gian xem xét có khi kéo dài cả tháng, thì gói hỗ trợ 26.000 tỷ theo Nghị quyết 68/NQ-CP vừa được Chính phủ ban hành chỉ còn 4 ngày xét thủ tục và thêm 3 ngày để giải ngân, tức là tối đa 7 ngày tiền hỗ trợ sẽ đến tay người dân. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định đây là điểm nhấn nổi bật về thủ tục, đơn giản, thông thoáng hết mức có thể.

Người dân nên nhìn nhận các gói hỗ trợ kinh tế như Nghị quyết số 68/NQ-CP là sự đầu tư và là “Chiếc cầu bắc qua dòng nước siết”, hỗ trợ các gia đình không bị rơi vào nghèo khó, giúp bình ổn nền kinh tế, đất nước hồi phục nhanh hơn và mạnh mẽ hơn sau cơn bão Covid-19. Chúng ta cần nhớ rằng quá trình vượt qua những dòng nước siết ấy cũng đồng thời mở ra những cơ hội quan trọng. Nhiều Chính phủ trên thế giới hiện nay đang mở rộng cánh cửa để người lao động phi chính thức có thể tham gia bảo hiểm xã hội bằng cách miễn giảm đóng góp và tạo điều kiện cho họ được tiếp cận với các chương trình hỗ trợ Covid-19 nhất định.

Nếu Việt Nam có thể áp dụng một sáng kiến tương tự, điều đó sẽ trở thành một thành tố quan trọng bổ sung cho các nỗ lực hiện tại để đạt được các mục tiêu che phủ bảo hiểm xã hội đặt ra trong Nghị quyết số 28-NQ/TW năm 2018 (về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân). Hơn nữa, trong bối cảnh chính sách hiện tại, khi Chính phủ đang thảo luận sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, Việt Nam nên nắm bắt cơ hội này để làm thế nào có thể đẩy mạnh hệ thống an sinh xã hội, có khả năng đối phó tốt hơn với những thách thức trong tương lai.

“Cụ thể là, nếu chúng ta có thể giúp hệ thống an sinh xã hội có khả năng phản ứng tốt hơn với các cú sốc, chúng ta sẽ có thể bảo đảm rằng, nếu xảy ra khủng hoảng lần tới, Chính phủ sẽ không phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay khi triển khai hỗ trợ cho những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất”, ông André Gama lý giải.

Để chèo lái con thuyền vượt qua giông bão, Chính phủ Việt Nam cần thảo luận và đưa ra quyết định để tìm ra sự cân bằng tối ưu giữa các phương diện khác nhau đó. Trong quá trình này, cần luôn ghi nhớ rằng, biện pháp hỗ trợ tiền mặt cho người lao động có thể tạo ra những tác động tích cực trong ngắn hạn đối với nền kinh tế, như những gì trên thế giới đã cho thấy. ILO luôn sẵn sàng hỗ trợ Chính phủ Việt Nam nhằm giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, ông André Gama nhấn mạnh.